26 kwietnia 2024 r. została uchwalona ustawa o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze, wdrażająca tzw. Europejski Akt o Dostępności, czyli dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/882. Sprawdź, na co się musisz przygotować.
Do tej pory zagadnienia dostępności dotyczyły głównie podmiotów publicznych. W nowym stanie prawnym obowiązki uwzględnienia szczególnych potrzeb osób ze szczególnymi potrzebami (np. osób z niepełnosprawnościami) obejmą również prywatne podmioty gospodarcze, a więc przedsiębiorców.
Co istotne – choć na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że regulacje dotyczą jedynie wybranych produktów i usług – w rzeczywistości zakres podmiotowy ustawy jest bardzo szeroki i obejmuje prawie cały e-commerce.
Słuchaj „Marketer+” Podcast
Dostępność, czyli co?
Celem nowych regulacji jest zwiększenie dostępności niektórych produktów i usług dla osób ze szczególnymi potrzebami (np. osób starszych, z niepełnosprawnościami). W dużym skrócie chodzi więc o to, aby przedsiębiorcy oferujący produkty i usługi dostosowywali swoją ofertę i infrastrukturę (w tym również cyfrową) do szczególnych potrzeb niektórych konsumentów (np. niedowidzących lub niedosłyszących).
W wielu aspektach powinny więc pojawić się inne sposoby prezentacji treści – tak, aby osoby o szczególnych potrzebach mogły z nich korzystać.
Przykładowo, produkty służące do komunikacji muszą umożliwiać korzystanie ze swoich funkcjonalności przez więcej niż jeden kanał sensoryczny (a więc np. nie tylko wizualny, tekstowy, lecz także dźwiękowy). Strony internetowe mają być natomiast postrzegalne, funkcjonalne, zrozumiałe i kompatybilne, co również oznacza konieczność wdrożenia szeregu rozwiązań technologicznych (m.in. funkcji przybliżania, tekstowej prezentacji elementów nietekstowych czy obsługi za pomocą klawiatury bez użycia myszy).
Nowych obowiązków jest wiele, podobnie jak pytań dotyczących tego, na czym dokładnie powinno polegać ich wdrożenie. Kluczem do sukcesu jest indywidualna analiza każdego przypadku oraz funkcjonalna wykładnia nowych przepisów.
Kogo dotyczą wymogi dostępności
Podmioty podlegające licznym obowiązkom przewidzianym w ustawie można podzielić na następujące kategorie:
Podmioty gospodarcze zajmujące się sprzedażą wybranych produktów na różnych szczeblach obrotu, a więc producenci, importerzy oraz dystrybutorzy:
- systemów komputerowych i operacyjnych,
- terminali (w tym m.in. kas samoobsługowych, bankomatów, biletomatów, urządzeń do odprawy),
- konsumenckich urządzeń końcowych, takich jak telefony komórkowe, czy tablety,
- czytników książek elektronicznych.
Usługodawcy świadczący usługi:
- telekomunikacyjne,
- dostępu do audiowizualnych usług medialnych (czyli streamingu),
- towarzyszące usługom transportowym (np. w zakresie zakupu biletów),
- bankowości elektronicznej,
- rozpowszechniania książek elektronicznych (w tym gazet internetowych),
- handlu elektronicznego.
Ostatni podpunkt oznacza, że zasadniczo ustawa dotyczy wszystkich podmiotów prowadzących handel elektroniczny – z wyjątkiem mikroprzedsiębiorców. Innymi słowy, wszyscy przedsiębiorcy e-commerce, średniorocznie zatrudniający powyżej 10 pracowników, o rocznym obrocie netto lub sumie aktywów bilansu końcowego powyżej 2 mln euro powinni wdrożyć nowe regulacje w odpowiednim (tj. dotyczących e-commerce) zakresie.
Czas na wdrożenie
Nowe przepisy wejdą w życie 28 czerwca 2025 r. i będą dotyczyć produktów wprowadzonych na rynek od tej daty oraz usług świadczonych na podstawie umów zawartych od tego dnia. Na wdrożenie ustawy przedsiębiorcy mają więc od teraz ok. 11 miesięcy.
Może się wydawać, że to dużo czasu. Warto jednak pamiętać, że niektóre zmiany mogą wymagać nie tylko zmiany regulaminu czy wprowadzenia pewnych procedur wewnętrznych, ale przede wszystkim – przebudowania stron internetowych. A jest to często proces niezwykle czasochłonny
Dodatkowo sprawę komplikują dość niejasna ustawa oraz brak szczegółowych wytycznych wdrożeniowych, co może istotnie utrudniać proces wdrożenia. Dlatego warto zainteresować się tym tematem już dziś, zwłaszcza że za niespełnienie nowych obowiązków przedsiębiorcom grożą sankcje finansowe.
Uwaga: kara!
Nad przestrzeganiem nowych przepisów będzie czuwać Prezes Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych wraz z organami nadzoru rynku w osobach Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, Ministra Cyfryzacji, Rzecznika Finansowego, Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego, Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, Dyrektora Urzędu Żeglugi Śródlądowej w Bydgoszczy, dyrektorów urzędów morskich oraz wojewódzkich inspektorów transportu drogowego.
Kara w wysokości do 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej za rok poprzedzający, ogłaszanego przez Prezesa GUS w Monitorze Polskim, a maksymalnie 10% obrotu osiągniętego w roku obrotowym poprzedzającym rok nałożenia kary, może spotkać:
- producenta wprowadzającego do obrotu produkt, który nie spełnia wymagań dostępności,
- importera wprowadzającego do obrotu produkt, o którym wie lub który podejrzewa, że nie spełnia on wymagań dostępności i nie poinformował o tym producenta oraz organów nadzoru,
- dystrybutora udostępniającego produkt, o którym wie lub który podejrzewa, że nie spełnia on wymagań dostępności i nie poinformował o tym producenta, importera oraz organów nadzoru,
- przedsiębiorcę, który nie zapewnia spełniania wymagań dostępności oferowanych lub świadczonych usług,
- przedsiębiorcę, który nie przeprowadził wewnętrznej kontroli produkcji lub oceny zgodności produktów bądź usług z wymaganiami dostępu,
- przedsiębiorcę, który nie poinformował niezwłocznie właściwego organu o niespełnianiu przez produkt lub usługę wymagań dostępności, podając informacje na temat niespełniania wymagań dostępności oraz o podjętych działaniach naprawczych,
- przedsiębiorcę, który nie przekazał Prezesowi Zarządu PFRON lub właściwemu organowi nadzoru rynku informacji w określonym terminie albo przekazał informacje nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd,
- przedsiębiorcę, który nie przedstawił dowodów na podjęcie działań naprawczych niezbędnych do zapewnienia zgodności usługi z wymaganiami dostępności lub wykonania obowiązków albo do zaprzestania oferowania lub świadczenia usługi oraz przedstawienia w wyznaczonym terminie nie dłuższym niż 120 dni od dnia otrzymania wezwania.
Warto jednak pamiętać, że niezgodność z nowymi przepisami może zostać zakwestionowana również na innej podstawie prawnej, np. jako znacznie surowiej karana bezprawna praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów.
