Prezes UOKiK nałożył 5,3 mln zł kary na spółkę InGroup International LLC, właściciela programu podróżniczego InCruises. Urząd uznał, że model działalności naruszał zbiorowe interesy konsumentów, a jego konstrukcja nosiła cechy zakazanego systemu konsorcyjnego. Dla firm działających w modelu subskrypcyjnym to ważny sygnał ostrzegawczy dotyczący sposobu gromadzenia i wykorzystywania środków klientów.
Z tego artykułu dowiesz się:
- jakie naruszenia wykazał UOKiK w modelu działalności InGroup International,
- dlaczego system subskrypcyjny InCruises został uznany za ryzykowny,
- jakie elementy programu lojalnościowego mogą naruszać prawo konsumenckie,
- co właściciele e-sklepów powinni sprawdzić w swoich regulaminach,
- jak uniknąć błędów, które mogą skutkować interwencją UOKiK.
UOKiK: ograniczony dostęp do zgromadzonych środków
Postępowanie UOKiK wykazało, że uczestnicy programu InCruises wnosili comiesięczną opłatę w wysokości 100 dolarów. Środki te były przeliczane na tzw. Dolary Rejsowe (DR) według kursu 1 USD = 2 DR. Punkty można było wykorzystać do zakupu rejsów i noclegów, ale tylko w ograniczonym zakresie.
Zgodnie z regulaminem obowiązującym do 1 kwietnia 2022 roku, użytkownik mógł przeznaczyć na wycieczkę jedynie 60 procent zgromadzonych środków po roku uczestnictwa, 70 procent po dwóch latach, a pełny dostęp do 100 procent uzyskiwał dopiero po pięciu latach i wpłaceniu łącznie 4900 dolarów. Jeśli uczestnik przestał wnosić miesięczne opłaty, jego konto stawało się nieaktywne. Po 12 miesiącach było zamykane wraz z utratą zgromadzonych punktów.
Słuchaj podcastu „E-commerce bez tajemnic”
Mechanizm prowizyjny i elementy systemu konsorcyjnego
UOKiK ustalił, że model biznesowy InCruises opierał się nie tylko na subskrypcji, ale również na strukturze prowizyjnej. Uczestnicy mogli zostać tzw. partnerami i otrzymywać wynagrodzenie za rekrutowanie nowych członków. Po zaproszeniu pięciu aktywnych użytkowników, którzy regularnie opłacali subskrypcję, partner był zwalniany z własnej miesięcznej opłaty.
Zdaniem UOKiK, ten mechanizm powodował, że system opierał się głównie na pozyskiwaniu nowych wpłat. Nie na faktycznej sprzedaży usług turystycznych. Prezes Urzędu uznał, że model spełnia przesłanki zakazanego systemu konsorcyjnego. Jak wyjaśnił Tomasz Chróstny, taki system może w dłuższej perspektywie upaść, ponieważ jego funkcjonowanie zależy od stałego napływu nowych uczestników.
Empik pod lupą UOKiK. Rekompensata dla klientów za anulowane i opóźnione zamówienia
Decyzja UOKiK i konsekwencje dla branży
Na spółkę InGroup International LLC nałożono karę w wysokości 5 280 388 zł. Decyzja nie jest prawomocna. Firma może odwołać się do sądu. W trakcie postępowania przedsiębiorca zmienił zasady funkcjonowania programu i od końca marca 2023 roku partnerzy nie mogą już sprzedawać usług obywatelom Polski.
Dla e-commerce to przykład, jak nieprzejrzyste modele rozliczeń mogą skutkować interwencją regulatora. Systemy lojalnościowe, subskrypcje czy modele opłat cyklicznych powinny gwarantować użytkownikom pełną informację o warunkach uczestnictwa, dostępie do środków i ewentualnych ograniczeniach. Każdy element uzależniający korzyści finansowe od rekrutacji nowych osób może zostać zakwestionowany jako naruszenie prawa konsumenckiego.
FAQ. Najczęstsze pytania o modele subskrypcyjne a prawo konsumenckie
- Czy każdy program subskrypcyjny może być uznany za system konsorcyjny?
Nie. Kluczowe jest to, czy użytkownik płaci za realną usługę lub produkt, czy też jego korzyści zależą od wpłat kolejnych uczestników. - Jakie ryzyko ponosi operator e-sklepu?
Brak przejrzystości w zasadach korzystania z programu lub ograniczony dostęp do środków klientów może zostać uznany za naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, co grozi karą finansową. - Jak zabezpieczyć model subskrypcyjny?
Warto stosować proste zasady: pełna informacja o opłatach, możliwość rezygnacji w dowolnym momencie i brak elementów rekrutacyjnych.
Chcesz, by Twój sklep internetowy zarabiał więcej? Pobierz teraz bezpłatny e-book „Dochodowy e-commerce 2025”. To aż 270 stron wskazówek od praktyków e-handlu.
